در گفتگو با رییس صندوق نوآوری و شکوفایی

عملکرد شرکت‌های دانش‌بنیان در جبهه مقابله با کرونا

از همان ابتدای ورود بیماری کووید19 به کشور، شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور ایرانی به ستاد ملی مبارزه با کرونا دست یاری داده و با همیاری و اتکا به دانش بومی، امکان گذر از این بحران را فراهم ساختند. یکی از نهادهایی که در این عرصه به کمک شرکت‌های دانش بنیان شتافت، صندوق نوآوری و شکوفایی بود. این صندوق با اختصاص تسهیلات برای تقویت تولید اقلام مرتبط با کنترل شیوع ویروس کرونا مانند ملزومات و تجهیزات پزشکی (ونتیلاتور، دستگاه بیهوشی اتاق عمل، دستگاه اکسیژن‌ساز، لباس بیمارستانی، انواع دستگاه‌های ضدعفونی‌کننده، شیلد و سرپوشه، دستگاه تصفیه هوای پلاسمایی، دوربین حرارتی تشخیص کرونا، و دیسپنسر هوشمند ضدعفونی)، ماسک و مواد ضدعفونی‎‌کننده توانست گام بزرگی برای مقابله با این بیماری بردارد. همچنین صندوق تسهیلاتی را برای شرکت‌هایی که بر اثر شیوع این ویروس دچار ضرر و زیان اقتصادی شده‌اند، در نظر گرفت که در حال پرداخت به شرکت‌ها است.
در همین راستا با دکتر علی وحدت، رییس هیات عامل صندوق نوآوری و شکوفایی به گفتگو نشستیم تا ضمن بیان جزییات حمایت‌های این صندوق از شرکت‌های دانش‌بنیان در زمینه تولید اقلام مرتبط با کنترل و پیشگیری از شیوع ویروس کرونا، با سبد خدمات صندوق نوآوری و شکوفایی نیز بیشتر آشنا شویم.   

* با توجه به مواجهه غیرمنتظره کشور با شیوع بیماری کووید 19 در کشور، حمایت‌های صندوق نوآوری و شکوفایی از شرکت‌های فعال در جبهه مقابله با کرونا چه بوده است؟
صندوق نوآوری و شکوفایی از همان ابتدا با انتشار فراخوان شناسایی شرکت‌های دارای طرح مقابله با ویروس کرونا به منظور حمایت از محصولات مرتبط، پا به این عرصه گذاشت و به سرعت مبلغ پنج هزار میلیارد ریال اعتبار تسهیلات را برای حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان، شرکت‌های فناور و استارت‌آپ‌ها برای تولید اقلام و محصولات مقابله با کرونا تصویب کرد. در مدت کوتاهی پس از اعلام فراخوان، 434 طرح از طرف شرکت‌های دانش بنیان و فناور به صندوق نوآوری ارسال و تا پایان اسفند سال گذشته نزدیک به 3 هزار میلیارد ریال از تسهیلات کرونایی صندوق به متقاضیان از 18 استان کشور پرداخت شد تا در ایام نوروز تولید محصولات مرتبط ادامه یابد و این محصولات در اختیار مردم، مراکز درمانی و بخش‌های مختلف صنعتی و خدماتی کشور قرار گیرد.

* آیا تامین مالی برای تولید بیشتر اقلام مرتبط با کنترل این بیماری تنها اقدام حمایتی صندوق نوآوری و شکوفایی از شرکت‌های دانش‌بنیان بود؟
خیر؛ هیات عامل صندوق نوآوری و شکوفایی به غیر از اعطای تسهیلات به منظور تامین مالی شرکت‌های تولید کننده محصولات مرتبط با کنترل شیوع ویروس کرونا، اقدامات حمایتی دیگری نیز مصوب کرد که شامل اعطای تسهیلات سرمایه در گردش فوری به شرکت‌های آسیب‌دیده به واسطه شیوع کرونا، امهال سه ماهه برای تسهیلات جاری شرکت‌های آسیب‌دیده و در نهایت حمایت مالی و معنوی از سامانه‌های نرم‌افزاری بود.

* آیا شرکت‌های فناور و نوآفرین نیز می‌توانند از تسهیلات کرونایی صندوق نوآوری و شکوفایی استفاده کنند؟
برای حمایت از استارت‌ آپ‌ها و شرکت‌های فناور تولیدکننده محصولات مرتبط با کنترل شیوع ویروس کرونا از توان صندوق‌های پژوهش و فناوری استفاده کردیم تا محدودیتی برای حمایت از فعالان زیست‌بوم فناوری و نوآوری کشور وجود نداشته باشد؛ بر همین اساس 11 صندوق پژوهش و فناوری خراسان رضوی، فارس، سمنان، فناوری نانو، یزد، زاگرس، دانشگاه تهران، اصفهان، توسعه فناوری نوین، پرشین داروی البرز و تجهیزات پزشکی به عنوان عاملان صندوق نوآوری در برنامه حمایت از شرکت‌های تولیدکننده محصولات مرتبط همکاری کردند.

* از پنج هزار میلیارد ریال اعتبار تسهیلات کرونایی صندوق نوآوری و شکوفایی برای حمایت از شرکت‌های دانش بنیان، فناور و استارت‌آپی چه میزان اختصاص یافت؟
نزدیک به 3 هزار میلیارد ریال تسهیلات به بیش از 70 محصول مرتبط برای مبارزه با ویروس کرونا پرداخت شد که این کالاها در 5 محور تجهیزات و ملزومات پزشکی (مانند ونتیلاتور، دستگاه بیهوشی اتاق عمل، دستگاه اکسیژن‌ساز، لباس بیمارستانی، دوربین حرارتی تشخیص کرونا)، کیت‌های تشخیص کرونا، ماسک، موادضد‌عفونی‌کننده و سامانه‌های نرم‌افزاری دسته‌بندی می‌شوند.

* جزییات اقلام حمایت‌شده مرتبط با کنترل شیوع بیماری چگونه است؟
از بین طرح‌های تولید اقلام و محصولات مقابله با ویروس کرونا که مورد حمایت صندوق نوآوری و شکوفایی قرار گرفته‌اند، 9 طرح در حوزه تجهیزات و ملزومات پزشکی قرار دارد که شامل تولید 100 دستگاه بیهوشی اتاق عمل، 500 دستگاه ونتیلاتور، هزار دستگاه اکسیژن‌ساز، 100 هزار دست لباس بیمارستانی در ماه و تولید ماهانه 30 میلیون جفت دستکش، 1500 انواع دستگاه ضدعفونی‌کننده در ماه، 500 هزار شیلد و سرپوشه، دستگاه تصفیه هوای پلاسمایی، دوربین حرارتی تشخیص کرونا، دیسپنسر هوشمند ضدعفونی و تولید سوپرکربن فعال برای استفاده در ماسک‌های فیلتردار است.

* به غیر از اقلام بیمارستانی مانند تجهیزات و ملزومات پزشکی، آیا محصولات دیگری نیز توانستند از تسهیلات کرونایی صندوق نوآوری و شکوفایی استفاده کنند؟
بله، 4 طرح به کیت‌های تشخیصی و استخراج ژنوم اختصاص داشت که تسهیلات صندوق به این طرح‌ها، منجر به تولید ماهانه 200 هزار کیت شد. تشخیص ویروس کرونا در بدن انسان دو مرحله دارد که یک مرحله استخراج ژنوم یا ایزولیشن است. یک شرکت دانش‌بنیان به توان ساخت و تولید ابزار استخراج ژنوم ویروس کرونا طی ۱۵ دقیقه دست یافته و این محصول در حال حاضر به بازار عرضه می‌شود و در مسیر صادرات است.
همچنین به 13 شرکت برای تولید 10 میلیون انواع ماسک سه لایه، نانویی و N95 در ماه و به 25 طرح تولید مواد ضدعفونی‌کننده برای تولید 2/2 میلیون لیتر در ماه تسهیلات اختصاص یافت. با حمایت ما تولیدکنندگان مواد ضدعفونی توانستند سهم بالایی در کنترل شیوع ویروس کرونا در کشور داشته باشند. علاوه بر مواد ضدعفونی کننده، 5 طرح نیز مربوط به تولید دستگاه‌های ضدعفونی‌کننده بود که با استفاده از تسهیلات صندوق به تولید صنعتی و انبوه رسیده و توانستند 1500 دستگاه در ماه تولید کنند.

* توان شرکت‌های دانش‌بنیان تولید محصولات پیشرفته و مبتنی بر دانش داخلی است که با توجه به حمایت‌های صندوق نوآوری و شکوفایی، در عرصه مقابله با ویروس کرونا بخش زیادی از توان این شرکت‌ها محقق شده است؛ اما به لحاظ نرم‌افزاری آیا اپلیکیشنی نیز مورد حمایت صندوق نوآوری و شکوفایی قرار گرفته است؟
سامانه‌های نرم‌افزاری نیز توانستند از خدمات مالی و معنوی صندوق نوآوری و شکوفایی استفاده کنند. در بین سامانه‌های نرم‌افزاری مرتبط با کنترل و پیشگیری از کرونا، 4 سامانه توسط صندوق نوآوری و شکوفایی تامین مالی شده و اپلیکیشن دیگری (ماسک) که مورد تایید وزارت بهداشت برای شکست زنجیره‌های انتقال ویروس کرونا در کشور است، تحت حمایت معنوی و اطلاع‌رسانی گسترده صندوق نوآوری و شکوفایی قرار گرفت. خدمات ارائه‌شده توسط این سامانه‌ها شامل مدیریت عرضه و تقاضا محصولات در کسب‌وکارهای مختلف، پیشگیری از ابتلا به ویروس کرونا و امکان ارزیابی ابتلا به بیماری کرونا از طریق دو آزمون وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشکی، گجت علائم حیاتی و سامانه ویژه متخصصان علوم پزشکی برای دریافت جدیدترین آموزش‌ها و تجربه‌های جهانی در راستای مقابله با ویروس کرونا و برقراری تعامل با یکدیگر در قالب‌ ویدئو، پادکست و متن است.

* آیا علاوه بر تولید محصولات مرتبط، برای حمایت از کسب‌و‌کارهای آسیب‌دیده از کرونا نیز برنامه‌هایی تدارک دیده‌اید؟
صندوق پس از تامین مالی سازندگان تجهیزات و لوازم مرتبط، تسهیلاتی را برای حمایت و کمک به تداوم کسب‌وکارها مصوب کرد که این تسهیلات در دو مرحله عملیاتی شد؛ مرحله اول حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان کوچک، شتاب‌دهنده‌ها و تأمین‌کنندگان فضاهای کار اشتراکی آسیب‌دیده، و مرحله دوم حمایت و کمک به تداوم کسب‌و‌کار شرکت‌های خلاق کوچک آسیب‌دیده بود.
این تسهیلات برای کمک به تداوم کسب‌و‌کارهای کوچک (نیروی انسانی کمتر از 50 نفر یا فروش کمتر از 20 میلیارد ریال در سال 98) که از شیوع ویروس کرونا آسیب دیده‌اند، طراحی شده است. سقف این تسهیلات برای شرکت‌های دانش‌بنیان کوچک، شتاب‌دهنده‌ها و تأمین‌کنندگان فضاهای کار اشتراکی 500 میلیون تومان و برای شرکت‌های مورد تایید دبیرخانه برنامه توسعه زیست‌بوم شرکت‌های خلاق معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری 400 میلیون تومان است که با نرخ 9 درصد، دوره پرداخت 6 ماهه، دوره تنفس 6 ماهه و بازپرداخت یک ساله در اختیار شرکت‌ها قرار می‌گیرد.
البته پرداخت این تسهیلات مشروط به حفظ اشتغال 90 درصدی شرکت‌ها است و متناسب با عملکرد، ابعاد، هزینه‌ها، حقوق و دستمزد و محل استقرار شرکت ارزیابی و پرداخت می‌شود.

* آیا طرح‌های حمایتی صندوق نوآوری و شکوفایی از شرکت‌های دانش‌بنیان آسیب‌دیده از کرونا ادامه خواهد یافت؟
حتما، مرحله بعدی تسهیلات صندوق به شرکت‌های دانش‌بنیان بزرگ و شرکت‌های فناور (شرکت‌های مستقر در پارک‌های فناوری) آسیب‌دیده اختصاص دارد که به زودی از طریق وبگاه و شبکه‌های اجتماعی صندوق اطلاع‌رسانی خواهد شد. در پایان یادآوری می‌کنم که شرکت‌های خلاق آسیب‌دیده از کرونا باید تقاضای تسهیلات خود را در سامانه غزال صندوق به نشانیwww.inif.ir  ثبت کنند.